Nessus Nedir ve Nasıl Çalışır?

Siber güvenlik dünyasında Nessus, en popüler zafiyet tarayıcılarından biridir; peki bu araç nasıl işler?

Nessus, ağdaki cihazları tarayarak olası güvenlik açıklarını tespit etmeye yönelik geliştirilmiş kapsamlı bir yazılımdır.

Kurumların siber savunma kapasitesini artırma yolunda adım adım ilerlemesi için Nessus tarayıcısının doğru konfigürasyonu ve kullanımı kritik önem taşımaktadır.

Nessus’un Temelleri

Nessus, Tenable Network Security tarafından geliştirilen ve sürekli olarak güncellenen bir zafiyet tarama aracıdır. Çeşitli güvenlik açıklarının tespit edilmesi noktasında endüstri standardı sayılabilir. Tarama işlemleri, sunucular, ağ cihazları, sistemler ve uygulamalar üzerinde gerçekleştirilir ve bu taramalar sayesinde, bilgi güvenliği profesyonellerine açık ve net bir güvenlik durum raporu sunulur.

Kullanım kolaylığı ve geniş kapsamlı veritabanı ile Nessus, siber güvenlik uzmanlarının en çok tercih ettiği araçlardan biri haline gelmiştir. Aletin güçlü yanlarından biri de, birçok farklı platformda ve çevrede çalışabilmesidir. Örneğin, Windows, Mac OS X ve Linux işletim sistemlerinde rahatlıkla kullanılabilir. Ayrıca, NESL (Nessus Scripting Language) kullanılarak geliştirilmiş binlerce özel tarama imzası ile güvenlik zafiyetleri verimli bir şekilde tespit edilir ve bu sayede kurumlar, olası güvenlik ihlallerine karşı daha hazırlıklı olurlar.

Nessus’un Tarihçesi

Nessus, 1998 yılında Renaud Deraison tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir zafiyet tarama aracıdır.

Nessus, dünya çapında milyonlarca indirmeye ulaşarak siber güvenlik topluluğunun vazgeçilmez araçlarından biri haline gelmiştir.

Zaman içinde popülerleşen Nessus, Tenable Network Security tarafından satın alındı ve kapalı kaynak olarak ticarileştirildi, bu da daha kapsamlı güncellemeler ve destek anlamına geliyordu.

Kapalı kaynaklı bir ticari ürün olmasına rağmen, sürekli güncellenen plugin yapısı ve geniş özellik yelpazesi sayesinde Nessus, piyasadaki en güvenilir zafiyet tarama araçlarından biri olarak kalmaya devam etmektedir.

Temel Özellikleri ve Fonksiyonları

Nessus, geniş kapsamlı bir zafiyet tespit aracıdır ve dünya çapında sayısız kurum ve şahıs tarafından güvenlik taramaları için kullanılmaktadır.

• Zafiyet Taraması: Ağ üzerindeki cihazlarda var olan güvenlik açıklarını tespit eder.
• Zararlı Yazılım Tespiti: Sistemlerdeki potansiyel zararlı yazılımları belirler.
• Yapılandırma Yönetimi: Sistemlerin güvenlik yapılandırmalarını kontrol eder.
• Uyum Denetimi: Çeşitli regülasyonlara ve standartlara uyumu denetler.
• Ağ Taraması: Hedef ağdaki cihazları ve hizmetleri açığa çıkarır.

Bu taramalar, organizasyonların siber savunmalarını güçlendirmelerinde kritik rol oynar.

Nessus, esnek bir yapıya sahip olup, farklı ağ yapılarında ve işletim sistemlerinde etkin bir şekilde çalışabilir. İçerdiği binlerce özel tarama imzası ile güvenlik açıklarını detaylı bir şekilde saptar ve raporlar.

Kurulum ve Ayarlar

Nessus’un kurulumu, indirilen kurulum dosyasının çalıştırılması ile başlayan bir süreçtir ve genellikle interaktif bir kurulum sihirbazı aracılığıyla yönlendirilir. Kurulumun başarılı bir şekilde tamamlanmasının ardından, ilk kez giriş yapmak için kullanıcı adı ve parola oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca, lisans anahtarının da sisteme girilmesi zorunludur.

Kurulumdan sonra, Nessus’un çeşitli bileşenlerinin yapılandırılması önem arz eder. Politikalar (policies), tarama ayarları, ağ keşfinin yanısıra izin verilen IP aralıkları ve taranacak hedefler bu ayarlar arasındadır. Yapılandırma aşamasında, taramaların hangi saatlerde ve ne sıklıkta gerçekleşeceği gibi zamanlama ayarları da belirlenir ve önceden tanımlanmış tarama şablonları kullanılarak, özel tarama ihtiyaçları için yeni politikalar oluşturulabilir.

Nessus kurulumunu tamamladıktan sonra dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, düzenli olarak yazılım güncellemeleridir. Yazılım güncellemeleri, yeni zafiyet imzalarının ve özelliklerin sisteme eklenmesini sağlar, böylece Nessus’un etkinliği ve doğruluğu artırılır.

Nessus’un yanı sıra, güncel siber güvenlik tehditleri hakkında daha fazla bilgi için CVE-2024-3094 Güvenlik Açığı ve Linux Distro Etkileri başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Gerekli Sistem Gereksinimleri

Nessus’u sorunsuz bir şekilde çalıştırabilmek için spesifik sistem gereksinimlerinin yerine getirilmiş olması gerekir. İdeal performans için, önerilen işletim sistemleri, donanım özellikleri ve ağ yapılandırmalarına dikkat edilmelidir. Bunlar, tarama verimliliği ve stabilitesi için kritik öneme sahiptir.

İşletim sistemi olarak, Nessus’un desteklediği Windows, Mac OS veya Linux dağıtımlarından birinin güncel bir sürümü tercih edilmelidir. Sistem, 64-bit mimari ile uyumlu olmalıdır.

Sunucunun, işlemci (CPU) performansı ve bellek (RAM) kapasitesi, yapılan tarama işleminin büyüklüğüne ve karmaşıklığına göre değişkenlik gösterir. Yüksek performans için çok çekirdekli işlemci ve yeterli RAM miktarı şarttır.

Nessus için gerekli olan disk alanı, tarama sonuçlarını ve veritabanını saklayacak kapasiteye sahip olmalıdır. Büyük veritabanları ve uzun süreli log kayıtları için genişletilebilir depolama çözümleri düşünülmelidir.

Ağ bağlantısı, hedef sistemlere sürekli ve güvenilir bir erişim sağlamak için kesintisiz ve yeterli bant genişliğine sahip olmalıdır. Ayrıca, Nessus’un çalışacağı ağ segmentinin güvenlik duvarı ve diğer ağ güvenlik çözümleri ile uyumlu olup olmadığının kontrolü önem taşır.

Son olarak, güvenlik duvarı ve antivirüs konfigürasyonları, Nessus tarama trafiğinin gereksiz engellere takılmaması için uygun şekilde ayarlanmalıdır. Yanlış pozitiflerin ve tarama sırasında olası iletişim engellerinin önüne geçmek için bu konfigürasyonlar önemlidir.

Kurulum Adımları

Nessus’un kurulum süreci önce yazılımın uygun versiyonunun indirilmesiyle başlar. Desteklenen işletim sistemleri arasında Windows, macOS ve Linux bulunmaktadır. İndirme işlemi, Tenable’ın resmi web sitesi üzerinden gerçekleştirilebilir ve kullanıcılar bir hesap oluşturarak ilgili kurulum dosyalarına erişebilirler.

İndirilen kurulum dosyası çalıştırıldığında, kullanıcıdan bir dizi kurulum tercihi alınır. Bu tercihler arasında hedefleme, tarayıcı performansı ve eklentilerin konfigürasyonu yer alabilir.

Kurulum sırasında, Nessus kullanıcı lisans sözleşmesi dikkatle okunmalı ve kabul edilmelidir. Ardından, kullanıcıların tercihlerine bağlı olarak bir ağ portu ataması ve diğer ağ yapılandırma seçenekleri belirlenir. Bu aşama, tarama işleminin ağ üzerindeki etkileşimini doğrudan etkileyecek kritik öneme sahiptir.

Son adım olarak, Nessus’un başarıyla kurulduktan sonra güncellenmesi ve ilgili eklentilerin (plugins) indirilmesi gerekmektedir. Bu eklentiler, çeşitli güvenlik açıklarını ve sistem zayıflıklarını içerir ve düzenli olarak Tenable tarafından güncellenir. Kurulum ve güncelleme işlemleri tamamlandıktan sonra, sistem yöneticisi gerekli tarama politikalarını oluşturma ve planlama sürecine geçebilir. Bu politikalar, kuruluşun güvenlik ihtiyaçlarına ve hedeflerine göre düzenlenmelidir.

Temel Nessus Kullanımı

Nessus, ağ güvenliği taramasında kullanılan kapsamlı bir araçtır ve temelde üç adımda kullanılır. İlk olarak, kurulum ve yapılandırma aşamaları tamamlanırken kullanıcı ve organizasyon ihtiyaçları doğrultusunda taramalar için politikalar (policies) belirlenir.

Bir sonraki aşamada, belirlenen politikalara göre hedef ağ segmentleri, sistemler ya da cihazlar taranır. Tarama sırasında etkinlik, port taraması, güvenlik açıklarının tespiti ve yapılandırma hatalarının analizi gibi farklı kontroller uygulanır. Tarama sonucunda, Nessus bulgularını detaylarıyla beraber bir rapor haline getirir.

Son adımda kullanıcı, Nessus tarafından sunulan raporu inceleyerek güvenlik açıklarını öğrenir ve önceliklendirme yaparak bunları gidermeye başlar. Bu rapor, aynı zamanda uygun düzeltici (remediation) stratejileri geliştirmede de temel teşkil eder.

Tarama Politikalarının Oluşturulması

Nessus, özelleştirilebilir tarama politikaları sağlar.

Etkili bir tarama politikası oluşturabilmek için öncelikle, kuruluşunuzun ihtiyaçları derinlemesine anlaşılmalıdır. Bu süreçte, hangi ağ varlıklarının taramadan geçirileceği, hangi tür güvenlik açıklarına odaklanılacağı ve tarama sıklığının nasıl olacağına karar verilmelidir. Ayrıca, tarama esnasında kullanılacak yöntemler ve seçenekler de belirlenmelidir.

Politika iskeleti yaratılır ve detaylandırılır.

Tarama politikalarının oluşturulmasında, çeşitli şablonlar ve önerilen konfigürasyonlar mevcuttur. Bu sayede kullanıcılar, düzenli olarak güncellenen tehdit veritabanlarından yararlanarak, en güncel güvenlik açıklarını tespit etmek üzere politikalarını hazır hale getirebilirler.

Nessus tarama politikaları, güncellenmesi gereken yerleri belirler.

Kuruluşunuzun tarama politikaları oluştururken, aynı zamanda bu politikaların düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi ve güncellenmesi esastır. Bu, tehdit ortamındaki değişikliklere ve yeni tespit edilen güvenlik açıklarına karşı hazırlıklı olmak için önemlidir. Nessus, 2024 yılı itibariyle güvenlik topluluğu tarafından sağlanan en yaygın tehdit bilgileriyle entegre çalışarak, bu güncellemeleri etkin bir şekilde yerine getirebilir.

Ağ Zafiyet Taraması

Ağ zafiyet taraması, belirlenen politikalara ve konfigürasyonlara uygun olarak, sistem zayıflıklarını identifiye etmek için yapılır. Bu sayede, olası siber tehditlere karşı sistemin durumu değerlendirilir.

1. Ağ Topolojisinin Belirlenmesi: Taramanın etkinliğini artırmak için ağın fiziksel ve mantıksal yapısının doğru bir şekilde anlaşılması gerekir.
2. Tarama Politikasının Oluşturulması: Hangi servislerin, hangi portların ve protokollerin tarama kapsamında olacağına karar verilmelidir.
3. Zafiyet Veritabanının Güncellenmesi: Tarama yapılırken kullanılacak zafiyet imzalarının sürekli güncel tutulması tehditlere karşı daha iyi koruma sağlar.
4. Tarama Esnasında İzlenecek Adımlar: Tarama işlemi planlanırken bir sıra takip etmek, sürecin verimli ve düzenli olmasına katkıda bulunur.
5. Sonuçların Değerlendirilmesi ve Raporlanması: Elde edilen bulguların analizi ve bunların raporlanması, güvenlik açıklarının düzeltilmesi için önemlidir.Profesyonel IP tarama aracı olan Nessus, ağ zafiyet taramasında geniş kapsamlı imkanlar sunar ve düzenli olarak güncellenen zafiyet veritabanı ile eksiksiz bir tarama imkanı sağlar.
   Sonuçlar, kuruluş içi güvenlik politikalarını güçlendirmek ve gerekli önlemleri almak için detaylı bir şekilde incelenmeli ve işlenmelidir. Bu sayede süreç, sonuç odaklı ve aksiyon alıcı bir yapıya kavuşur.

Nessus taramalarının yanı sıra, Proxy Nedir? IP Adresinizi Gizlemenin Yolları başlıklı makalemizde IP güvenliği ve anonimlik üzerine daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Uygulamalı İpuçları ve En İyi Pratikler

Tarama sıklığının belirlenmesi, sürekli değişen siber tehdit ortamında hayati önem taşır. Haftalık veya aylık periyotlarla düzenli Nessus taramaları yaparak, yeni keşfedilmiş zafiyetlere karşı tedbirinizi alabilirsiniz. Ayrıca, özellikle kritik sistemler için tarama sıklığını artırmak ve güvenlik duvarı kuralları gibi önlemleri dinamik olarak güncellemek, koruma seviyenizi maksimize edecektir.

Taramanın kapsamını doğru belirlemek de özellikle önemlidir. Örneğin, üretim ağları ve yönetim ağları gibi ayrı segmentler için farklı tarama profilleri oluşturmak, her bir ağ segmentinin özgül risk ve ihtiyaçlarına uygun zafiyet tespiti imkanı sunar.

Siber güvenlik pratiklerini güçlendirmek için Küçük İşletmeler İçin Siber Güvenlik yazımızda yer alan önerilere göz atabilirsiniz.

Tarama Sonuçlarının Yorumlanması

Nessus taramaları sonucunda elde edilen raporlar detaylı bir analiz ve değerlendirme sürecini gerektirir. Bu süreç, tespit edilen zafiyetlerin önem derecesine ve etki alanlarına göre sıralanmasını içerir.

Raporlardaki bulgular kimi zaman yüzlerce zafiyeti kapsayabilir. Her biri, önceliklendirilmelidir.

Bu zafiyetlerin yanı sıra, güvenlik açıklarına yönelik detaylı bilgi almak için Siber Saldırı Örnekleri: Hangi Türler Tehlikeli? yazımızı inceleyebilirsiniz.

Zafiyetlerin öncelik sırası, bu güvenlik açıklarının işletme üzerindeki potansiyel etkilerine ve sömürülme ihtimallerine bağlı olarak belirlenir. Öncelikli zafiyetler hızlıca giderilirken, diğerleri daha az kritik olarak sıralanabilir. Bu süreçte, yanlış pozitiflerin (false positives) ve yanlış negatiflerin (false negatives) ayrımı da büyük önem taşır.

Öte yandan tarama sonuçlarının doğru yorumlanması, kuruluşun siber güvenlik duruşunu güçlendirmek için stratejik bir yaklaşım gerektirir. Tespit edilen zafiyetler ayrıntılı olarak incelendikten sonra, iyileştirme çalışmaları planlanır ve uygulanır. Tarama sonuçlarını sadece bir “kontrol listesi” olarak görmek yerine, bunları güvenlik yapınızı derinlemesine anlamak ve geliştirmek için birer fırsat olarak değerlendirin. Bu, güvenlik ekiplerinin proaktif bir yaklaşım sergilemelerini ve siber tehditlere karşı etkin bir savunma yapısını oluşturmalarını sağlar.

Zafiyetlerin Önceliklendirmesi

Bir kuruluşun siber güvenlik altyapısında tespit edilen zafiyetlerin doğru bir şekilde önceliklendirilmesi hayati öneme sahiptir. Zafiyetleri önceliklendirirken göz önünde bulundurulması gereken temel kriterler:

• Sömürülebilirlik Düzeyi: Zafiyetin aktif olarak sömürülüp sömürülmediği.
• Erişilebilirlik: Saldırganın zafiyete erişebilme kolaylığı.
• Etki Alanı: Zafiyetin sistemde yol açabileceği potansiyel zararın genişliği.
• Düzeltme Maliyeti: Zafiyetin düzeltilmesi için gerekli kaynaklar ve zaman.
• İş Süreçlerine Etkisi: Zafiyetin işlemlere ve veri bütünlüğüne potansiyel etkileri.

Doğru önceliklendirme ile en kritik zafiyetlerin hızlıca ele alınması mümkündür.

Bu önceliklendirme işlemi, zafiyet yönetim süreçlerinin temel taşıdır ve özellikle büyük ölçekli networklerde zorunludur. Bir sistemde pek çok zafiyet bulunabilir; bunların bu şekilde sınıflandırılması, güvenlik ekiplerinin kaynaklarını en etkili şekilde kullanmalarına imkan tanır.

Nessus ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular